شیمی دان کوچک

با حضور گسترده ویروس کوید 19 همه ما به استفاده از الکل عادت کرده‌ایم.

به فاصله چند ماه، الکل شد یکی از ضروری‌ترین وسایلی که باید توی هر کیف یا جیبی باشه. به طوریکه برای سفرهای روزانه کاری یا تفریحی بدون ماسک و الکل از خونه خارج نمی شدیم.

اگر بخوایم از اهمیت استفاده از الکل برای کاهش احتمال ابتلا به ویروس‌هایی مانند کرونا بگذریم، آگاهی عمومی برای استفاده از الکل و تاثیری که می‌تواند روی ویروس‌ها و میکروب‌ها داشته باشه، بسیار موثر خواهد بود. 

اگه به خاطر داشته‌باشید، در همون اوایل همه گیری ویروس، بودند افرادی که فکر می‌کردند با خوردن الکل مانع از ابتلا به این ویروس می‌شوند. حال غافل از اینکه الکل خوردنی کاملا متفاوت از الکل صنعتی است که برای ضدعفونی کردن سطوح از آن استفاده می‌شود.

ایزوپروپانول ، همان الکل آزمایشگاهی و صنعتی است که عمده مصرف آن در ضدعفونی کردن سطوح است. اگرچه برخی محصولات آرایشی و بهداشتی دیگر هستند که در ترکیبات خود ایزوپروپانول نیز دارند.

چند روز پیش که برای دوز دوم واکسن سینوفارم به مرکز مراجعه کرده‌بودم، صحنه ای توجه من رو به خودش جلب کرد و باعث شد کمی درباره نحوه استفاده از الکل برای ضدعفونی کردن فکر کنم.

خانمی که واکسنش رو زده بود و از فضای بسته مرکز اومده بود به محیط باز، شیشه الکلش رو از داخل کیف دستی بیرون آورد و دست‌ها و صورت خودش رو مورد عنایت قرار داد. حال بر حسب عادت، همه ما از الکل برای ضدعفونی کردن دستها استفاده می‌کنیم. ولی آیا واقعا با اسپری کردن الکل به روی صورت و ماسک آنها را ضدعفونی کرده‌ایم؟ آیا اصلا نیازی به اسپری کردن الکل به روی ماسک داریم؟ چرا اگر احتمال آلوده شدن ماسک و صورت رو می‌دهیم، ماسک رو عوض نمی کنیم و با همان ماسک آلوده تنفس می‌کنیم. 

اینجاست که آگاهی عمومی در سلامت افراد جامعه نقشی بسیار موثرتر از به کار گیری اشتباه روش های پیشگیری از یک پاندومی دارد. 

برای سنجش کیفیت هر چیزی یه معیار تعریف شده.

مثلا یه رمان، هر چه بیشتر مخاطب رو درگیر خودش کنه و بتونه موقعیت های مختلف و تاثیرگذار رو زیباتر به تصویر بکشه، پرفروش تر خواهد بود.

برای سنجش کیفیت پارچه، نوع بافت و نخ به کار رفته در اون و یکنواخت بودن رنگرزی، معیار سنجش در نظر گرفته شده.

برای غذاهای ایرانی نیز هرچقدر روغنش بیشتر باشه و جاافتاده تر، کیفیت غذا از نظر ما بالاتره.

به همین دلیل در صنعت غذایی امروز، برای اینکه یه غذای کنسروی جاافتاده داشته باشی، از غلظت دهنده ها استفاده می کنند. یکی از این غلظت دهنده ها که نوعی صمغ هست زانتان گام نام داره که در انواع غذاهای کنسروی و مرباها و دسرها میتونی رد پاش رو پیدا کنی.

• صنعت: در حوزه صنعت پرکاربردترین مواد آزمایشگاهی شامل سولفوریک اسید، کلر، اتیلن، فسفریک اسید، آمونیاک، نیتروژن و اکسیژن است.
• داروسازی: از مهم ترین ترکیبات بکار رفته در صنعت ساخت دارو می توان به الکل هایی مانند پروپیلن گلیکول، پروپانول، اتانول، بوتانول، کتون هایی مانند متیل اتیل کتون، متیل ایزو بوتیل کتون، متیل ایزوپروپیل کتون ، آمیدها، اترها، حلال های سولفور دار، استرها، نیتریل ها و آلدهیدها اشاره کرد.
• آزمایشگاه های بیوشیمی: در این آزمایشگاه ها از لومینول، استات سلولز، محلول های بافری، معرف کومبس، انواع اسید ها و بازها، تریتون X-100، سولفات آمونیوم، پلی آکریل آمید،بتا مرکاپتو اتانول، تریس بافر و… استفاده می شود.
• آزمایشگاه های تحقیقاتی: از جمله این مواد می توان به الکل ها (متانول، اتانول، ایزوپروپانول، بوتانول و…)، انواع اسیدها (هیدروکلریدریک، سولفوریک اسید، نیتریک اسید، فلوئوریک اسید و…)، انواع نمک ها (سدیم کلرید، پتاسیم کلرید، کلسیم کلرید و…)، سدیم هیدروکسید، پتاس، آمونیوم پرسولفات، انواع ترکیبات سولفاته، انواع حلال ها و… اشاره کرد.

نان در سفره ما ایرانی ها جایگاه ویژه ای دارد. از صبحانه تا شام و حتی میان وعده ها باید نان را در سفره داشته باشیم وگرنه خیلی از ما احساس سیری را نخواهیم داشت. 

نان تازه و از تنور در آمده، همپای غذاهای خوشمزه ما ایرانی ها است مثل آبگوشت و کباب داغ و انواع کوکو

یکی از مشکلاتی که از قدیم برای نگهداری نان وجود داشته، حفظ کیفیت آن از نظر عطر و طعم و بافت بوده که راه حلی قدیمی ها خشک کردن نان و درنتیجه افزایش طول عمر ماندگاری نان است. قدیمی ها نان از تنور درآمده را خشک می کردند تا مجبور نباشند هر روز برای وعده های غذایی پای تنور داغ بایستند.

اما امروزه مصرف کننده به دنبال تازه بودن است. هر چیزی را تازه می خواهد و یکی از روش های آن استفاده از منجمد کردن محصولات مختلف برای داشتن هر چیزی در تمام فصول است. اما گذشته از آن باید برای حفظ بهتر و بیشتر کیفیت محصولات پختی از افزودنی های مختلف استفاده کرد. یکی از این افزودنی ها که برای نان و یا انواع کیک و بیسکویت استفاده می شود، امولسیفایر هست. زیرا به عنوان افزودنی و در صورت مصرف به مقدار کافی می تواند تازگی نان و دیگر محصولات پختی را برای مدت بیشتری حفظ کند.

تو آزمایش های دوران دانشجویی، سود مایع و اسید سولفوریک دو جزء پایه آزمایش ها بودن. 

همیشه باید یک اسید با یک باز قوی توی ترکیبات ازمایش می بودن. 

اما به ما نگفتن این اسید سولفوریک که همیشه دست و دلبازانه تو لوله های ازمایشگاه جابه جا میشوند، چقدر گرون هستند!

به همین خاطر، تو صنعت برخلاف کارهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی، بیشتر از اسید فسفریک استفاده میشود.

اسید فسفریک خوراکی و صنعتی، اغلب با غلظت 85درصد تو بازار خرید و فروش می شوند.

ای کاش مسئول آزمایشگاه، غیر از اینکه ما رو موظف میکرد آزمایش ها رو عینا مطابق دستور گفته شده توی جزوه انجام بدیم و گزارشِ کاری که اصلا متوجه ماهیت آن نشدیم، کمی هم در رابطه با روش های تولید مواد شیمیایی و علت استفاده از آنها در این آزمایش ها تحقیق کنیم و با ارائه هایی که بیشتر شبیه به مباحثه و تبادل اطلاعات هستند؛ دانش مفیدمون رو بیشتر کنیم.